بررسي هاي کاني شناسي و سنگ شناسي رودنژيت هاي مرتبط با افيوليت نائين

سكانس افيوليت شمال نائين در امتداد زون گسلي نائين – بافت واقع شده است. اين زون در غرب ايران مركزي واقع است و شامل چندين قطعه مجزا از سكانس هاي افيوليتي اقيانوس نئوتتيس مي باشد. اين افيوليت ها بقاياي پوسته اقيانوسي مي -باشند و در زمان كرتاسه بالائي تا پالئوسن زيرين بر روي حاشيه ايران مركزي رانده شده اند. پريدوتيت هاي عمدتاً سرپانتيني شده، گابرو، دايک هاي صفحه اي، پلاژيوگرانيت، بازالت و آهک پلاژيک از واحد هاي تشکيل دهنده اين افيوليت است. دايك ها ي رودنژيتي شده، اغلب به رنگ سفيد تا كرم و به صورت ساختارهاي سوسيسي شكل (بوديناژ) در داخل سرپانتينيت - هاي اين منطقه قابل رؤيت مي باشند. سنگ منشأ اغلب اين سرپانتينيت ها در افيوليت نائين، هارزبورژيت مي باشد. مطالعات ميكروسكوپي وجود دو نوع رودنژيتيزاسيون استاتيك (به علت حضور كاني هاي جانشيني) و ديناميك (به علت حضور كاني هاي رگه اي) را به اثبات مي رساند. در رودنژيت هاي استاتيك منطقه دو مرحله اوليه و پيشرفته قابل مشاهده مي باشد كه تنوع كاني شناسي، به وفور در آن ها ديده مي شود. در مراحل ابتدائي رودنژيتي شدن، نسبت CaO: SiO2 سيال بالا بوده است و كاني هاي پلاژيوكلاز با افزايش ميزان Ca سيال به ترتيب به كاني هاي اپيدوت، پرهنيت و هيدروگراسولار ( كاني هاي با كلسيم بالا) تبديل شده اند در حالي كه با پيشرفت رودنژيتي شدن، آلكاليته و نيز نسبت CaO: SiO2 سيال كاهش يافته است و توانائي خود را براي تشكيل كاني هاي كلسيم دار از دست داده است. كاهش نسبت CaO:SiO2، تجزيه پلاژيوكلاز ها به زنوتليت (تركيب سيال با ميزان1~CaO:SiO2) و تجزيه پيروكسن ها به كلريت منيزيم دار، ترموليت و ديوپسيد ثانويه (تركيب سيال با ميزان 1>CaO:SiO2) را به همراه داشته است. در رودنژيت هاي ديناميك، كاني هاي زنوتليت، پرهنيت و پكتوليت به ترتيب به ميزان فراوان، كم و بسيار كم ديده مي شوند. حضور فراوان زنوتليت رگه اي نسبت به كاني هاي ديگر در اين سنگ ها نشان مي دهد كه سيال سازنده در ابتدا از نسبت1~CaO:SiO2برخوردار بوده است (در كاني زنوتليت، نسبت اكسيد كلسيم به اكسيد سيليسيم، يك مي باشد) ولي با گذشت زمان، اين نسبت كاهش يافته است و به ترتيب كاني هاي پرهنيت و پكتوليت با ميزان كم شكل گرفته اند. عدم تنوع كاني شناسي در رودنژيت هاي ديناميك نشان از تغييرات پائين سيالات سازنده اين سنگ ها دارد. در حالي كه تنوع فراوان كاني شناسي در رودنژيت هاي استاتيك نشان از تغييرات وسيع تركيب سيالات سازنده اين سنگ ها دارد. در فرايند رودنژيتي شدن، ميزان Ca و OH موجود در سنگ منشأ رودنژيت ها افزايش، ميزان Na, Al, K كاهش چشمگير، ميزان Fe, Mn, Mg كاهش جزئي و ميزان Si تقريباً ثابت باقي مانده است. رودنژيت هائي كه تحت تأثير فرايند رودنژيتي شدن بيشتري قرار گرفته اند، علاوه بر اين كه هر دو پاراژنز مربوط به مراحل اوليه و پيشرفته رودنژيتيزاسيون استاتيك و هم چنين كاني هاي رگه اي مربوط به رودنژيتيزاسيون ديناميك در آن ها مشاهده مي شود، ميزان عناصر Ca و OH نيز در آن ها نسبت به رودنژيت هائي كه كمتر تحت تأثير رودنژيتيزاسيون قرار گرفته اند، بالاتر مي باشد. با توجه به قرار گيري رودنژيت هاي افيوليت نائين در محدوده جزاير قوسي دياگرام Nb/Th-Y، محيط تكتونيكي جزاير قوسي براي سنگ منشأ رودنژيت هاي مورد مطالعه به اثبات مي رسد. با توجه به دياگرام هاي عنكبوتي و بهنجار سازي داده هاي عناصر كمياب و REE ها، ماگماي تشكيل دهنده سنگ مادر رودنژيت ها از نوع ماگماي تولئيت جزاير قوسي و عمق تشكيل اين ماگما، عمق كم در نظر گرفته مي شود.