دکتر سیروس زرعیان

در سال 1310 در لاهیجان متولد شد و دوران ابتدایی تا پنجم را در لاهیجان و ششم و متوسطه را در دبیرستان شاهپور رشت گذراند. وی پس از پایان ششم متوسطه بواسطه کتاب هایی که درباره زمین خوانده بود به رشته زمین شناسی علاقه مند شده و با شرکت در کنکور دانشکده علوم دانشگاه تهران در رشته زمین شناسی ادامه تحصیل داد. دکتر زرعیان با گرفتن مدرک لیسانس به عنوان شاگرد اول برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و با درجه دکتری در رشته پترولوژی به عنوان استاد دانشگاه پاریس (Professor associate) مشغول به تدریس شد. با توجه به نیاز کشور و علاقه وی به تدریس در داخل از آرزوهای بلند پروازانه خود دست کشیده و به کشور بازگشت. وی از سال 1338 در دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد و در سال ۱۳۴۲ كتاب «سنگ شناسى» را با همراه با دکتر سحابی منتشر كرد. دکتر سیروس زرعیان بعد از بازنشستگی دکتر سحابی مسئولیت موزه علوم زمین دانشگاه تهران را عهده دار شد. دکتر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در رشته زمین شناسی و در واحد تهران جنوب در رشته مهندسی معدن تدریس کرده است. وی در صبح یکشنبه هفتم اسفند ماه 1379پس از عمری تلاش در راه پویایی و پیشرفت رشته زمین شناسی در ایران و جهان بر اثر عارضه ایست قلبی در کلاس درس دارفانی را وداع گفت.
نشریه دانشجویی پژواک مربوط به دانشجویان زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در مهرماه 79 مصاحبه ای را پروفسور انجام داد که گوشه ای صحبت های ارزنده این استاد در زیر می آید:
" از نظر زمین شناسی ایران ما از همه جا قشنگ تر است، به همین دلیل است که خارجی ها ایران را "بهشت زمین شناسان" می نامند، چراکه پوشش جنگلی ندارد و همه تشکیلات آن عریان است و می تواند همه تفسیرهایی را که ما در زمین شناسی می خواهیم به ما بدهد. من خودم یادم هست که زمانی که در ژورای فرانسه برای پایان نامه ام کار می کردم برای یک out crop کوچک باید در جنگل های ژورا می گشتم و مواقعی بود که از سیم های خاردار که در جنگ جهانی دوم بین دو کشور در حال جنگ کشیده بودند، می گذشتم چون مجبور بودم اما در قسمت اعظم ایران پوشش جنگلی وجود ندارد و برای همین ایران بهشت زمین شناسان است.در جوانی بزرگترین آرزوی من این بود که یک محقق خوب بشوم ولی امکاناتش را نداشتم. انسان در اوج جوانی می خواهد پرواز کند ولی پرواز هم امکاناتی می خواهد! محقق شدن لذت بخش است چون در هر لحظه به انسان چیزی افزوده می شود و انسان داناتر می شود و لذت در دانایی است. ولی متاسفانه همانطور که می بینید در ایران شرایط تحقیق مساعد نیست. به نظر من باید انگیزه را مقام های علمی مملکت به ما بدهند. در زمان دانشجویی من، انگیزه این بود که می گفتند شاگرد اول را می فرستیم خارج، شاگرد دوم می شود مربی دانشگاه، شاگرد سوم به سازمان زمین شناسی، شاگرد چهارم به وزارت صنایع و معادن، شاگرد پنجم به شرکت نفت، این مسئله انگیزه ایجاد می کرد. من هم از این انگیزه استفاده کردم و هم از کمک های مالی که به شاگردان اول می شد. محقق می خواهد وارد کار علمی شود و به هیچ کار دیگری هم نپردازد و این زمانی میسر است که زندگی او به لحاظ مالی هم راحت باشد.برای رسیدن به آرزویم می توانستم در اروپا بمانم ولی این کار را نکردم. با خودم گفتم اگر اینجا بمانم به من خواهند گفت " بیگانه" هر چند که من استاد دانشگاه پاریس بودم و به عنوان پروفسور دانشگاه سوربن فعالیت می گردم ولی بالاخره به من یک استاد خارجی می گفتند و تازه فکر کردم که خدمت به ملتم لذت بیشتری دارد. این دو مسئله باعث شد که در آنجا نمانم وگرنه امکانش را داشتم. دیدم اگر در مملکت خودم مفید واقع شوم برای من با ارزش تر است. مهمترین تفاوت تحصیل در داخل و خارج کشور امکانات است. باید علاوه بر تحصیل، به پیشرفت ها، کتابهای جدید، آزمایشگاه ها و مقالات جدید علمی توجه داشت. در خارج از کشور دسترسی به تمام نشریه ها و کنگره ها ممکن است. هر مقاله جدید که منتشر شود یک نسخه آن روی میز هر استاد است ولی در ایران این مسئله وجود ندارد. هدف من از نوشتن کتابهای مختلف باز کردن چشم بچه ها بود باید این کار را می کردم تا وقتی دانشجویی برای ادامه تحصیل به خارج رفت نگوید که زرعیان نتوانست چشم مرا به دنیا باز کند. امروزه جزوه دیگر پاسخگو نیست و الان خوشبختانه همه دسترسی به اینترنت داریم. ما می خواهیم بیاموزیم تا از نتایج آن برای مملکتمان استفاده بشود. به همین دلیل لازم است که استادها و دانشجویان با همه پیشرفت های دنیا آشنا شوند و باید هر چند سال یکبار اساتید خودشان را بازسازی کنند به این می گویند فرصت مطالعاتی. هر چهار پنج سالی یکبار اساتید باید به خارج بروند و پیشرفت ها را ببینند. من خودم در سال 65 رفتم. حتی شما دانشجویان هم که وقت دارید و می توانید باید دنبال پیشرفت ها باشید. با کمک اینترنت درسها را بررسی کنید و اطلاعات جدید را بدست آورید. اکنون انسان نمی تواند چشم خود را به روی دنیا ببندد. ما اکنون به لیسانسه وفوق لیسانس و دکتری درمقیاس جهانی نیاز داریم."