بررسي پترولوژي ولكانيسم ائوسن در ورقه زمين شناسي 00000 1/1 فردوس ( جنوب خراسان )

ماگماتيسم همواره منشاء اصلى ساخت پوسته جديد زمين بشمار ميرود. پراكندگى گسترده سنگهاى آتشفشانى در شمال شهرستان فردوس و چشمه آبگرم اين منطقه حكايت از آخرين مراحل آتشفشان هاى جوان سنوزرئيک در اين منطقه دا رد.
مطالعات انجام شده در منطقه فردوس بمنظور ارائه پايان نامه كارشناسى ارشد يس از تهيه نقشه زمين شناسى با مقياس 100000: 1در استان خراسان بموازات وظايف سازمان زمين شناسى مركز مشهد انجام شده اين بررسى در حوضه شمال ايران مركزى انجام شده و شامل بخشهائى از كلات، گرگو، دوقل كوه، و كوههاى قالى فوك است. چهارگوشهاى به نقشه درآمده همجوار اين ناحيه، عبارتند از گناباد و آيسک با مقياس 100000: 1 بررسى هاى زمين شناسى اين منطقه بكمک مطالعات چند منظوره و تهيه بانک اطادعات ديجيتالى و گرافيكى زمين شناسى انجام پذيرفته سنگهاى رسوبى موجود در اين ناحيه متعلق به پالئوزوئيک و مزوزوئيک ميباشند كه كم و بيش دگرگونه شده اند پلوتونيسم پالئوژن و ولكانيسم نيمه عميق سنوزوئيک اين دگرگونه ها را تحت تاثير قرار داده اند سنگهاى ياد شده در كوه هاى كلات، دوقل كوه و قالى فوک بوسيله محصولات آتشفشانى، و از سوى جنوب غرب كوه كلات بوسيله نهشته هاى رسوبى سنوزوئيک پوشيده شده اند. يک توالى با حداقل سه نهشته رسوبى كواترنرى در سمت جنوب غربى كوه كلات ديده ميشود، و نهشته هاى جوان تراسهاى آبرفتى روى آنها قرار گرفته سنگهاى اتشفشانى ترشيرى تحت تاثير دو سيستم گسل هاى چپ گرد با شيب زياد، با روند هاى شمال شرق- جنوب غرب و شمال غرب- جنوب شرقى قرار گرفته اند. در چهارگوشهاى نقشه هاى همجوار اين منطقه نيز، گسل هاى اين هر دو سيستم، سنگهاى رسوبى و آتشفشانى ترشيرى، پليوسن و (يا) نهشته هاى پلئيستوسن را تحت تاثير قرار داده اند.
سنگهاى آتشفشانى ناحيه فردوس، به زمان هاى ائوسن تا اوايل كواترنرى تعلق دارند. گدازه هاى با گرايش تولئيتى و كالكوآلكالن بشكل بازالت، آندزيت، تراكيت و ريوليت در منطقه فوران داشته اند. در اين منطقه دو واحد ييروكلاستيک بر اساس بافت و تركيب كانى شناسى و جايگاه چينه اى تفكيک شده، گدازه هاى غرب منطقه، داراى نوف برش با قطعات سنگى اغلب ناجور با لايه هاى از لاپيلى توف ميباشد كه بنظر ميرسد حاصل عملكرد تفرا هاى با تركيب ريودا سيت و يا جريانهاى پيروکلاستيک با تراكم زياد كه نزديک شكافها بيرون ريخته اند باشند. بر روى اين وا حد، سنگهاى آندزيت جوان تر با جريانهاى پيروكلاستيک متراكم قرار گرفته.
در بخش شرقى منطقه، آگلومرائى حجيم و تفكيک نايذير و رديفى از مواد آذرآوارى وجود دارد كه بوسيله انفجار ماگما حاصل از خروج گاز و مواد فرار ايجاد شده. قطعات سنگى در طبقات پيروكلا ستيک از لايه هاى پيش از آغاز ولكانيسم كه در حال حاضر نزديک اگلومرا ديده نميشوند و سنگهای ولكانيكى تشكيل شده. ولى احتمالا اين سنگها در ابتداى فوران در محل حضور داشته اند.