زمين شناسي و پترولوژي و ژئوشيمي مجموعه هاي افيوليتي سورك-زرو-اردان غرب استان يزد

منطقه سورك همجوار با استان اصفهان و در منتهي اليه شمال غربي استان يزد واقع شده است. اين منطقه از نظر زمين شناسي جزئي از واحد زمين ساختي ايران مركزي به حساب آمده و در لبه واحد زمين ساختي سنندج- سيرجان و در دل نوار اروميه دختر جاي گرفته است. افيوليت ملانژ مورد نظر در راستاي دو گسله موازي شمال غربي- جنوب شرقي ودر زون گسلي دهشير- سورك بيرونزد دارد و خود بخش كوچكي از كمربند افيوليت ملانژ نائين- بافت را تشكيل ميدهد. بوم سرپانتيني با مقدار كمي اولترابازيك هاي سالم (عمدتاً هرزبورژيت)، دايك هاي گابرويي (ميكروگابرو تا پگماتيت گابرو) كم و بيش دگرسان (رودنگيتي شده)، گابروها (پيروكسن گابرو- هورنبلند گابرو) با رخنمون توده اي و به مقدار محدود لايه اي، دسته دايك هاي ديابازي، پلاژيوگرانيت هاي دسته اول، بازالت هاي توده اي و كمتر بالشي، شيل هاي سيليسي، راديولاريت و آهك هاي پلاژيك عمده سازندگان اين مجموعه هستند. در اين ميان سنگ هاي دگرگون ناحيه اي از نوع كوارتز- كلريت- اپيدوت- كالك شيست، مرمر، آمفيبوليت و ... نيز رخنمون داشته و ارتباط واضحي با مجموعه سنگ هاي ملانژ نشان مي دهند. پلاژيوگرانيت هاي نوع دوم منحصراً با اين مجموعه همايند است. دگرگوني كف دريا بر كل ملانژ اثر گذارده و مجموعه كانيايي مشاهده شده، رخساره شيست سبز را به نمايش مي گذارد. دگر شكلي و دگرگوني ديناميك نيز متأثر از سيستم گسلي غالب منطقه در تمام واحد هاي ملانژ ديده مي شود. آخرين نمود دگرساني منطقه كه در مناطق برشي ديده مي شود، كربنات زايي و ليستونيت زايي است. بررسي ويژگيهاي شيمي سنگ هاي بازيك به خصوص بازالت ها با استفاده از عناصر اصلي، اثري و نادر خاكي، سرشت تولئيتي (بازالت هاي پشته ميان اقيانوسي) را نشان مي دهد. احتملاً سنگ منشأ اين آميزه رنگين پريدوتيت لرزوليت گارنت دار با درجه ذوب بخشي بيشتر از 20% مي باشد. در چهار چوب مدل هاي ژئوديناميك، افيوليت ملانژ سورك در يك حوضه اقيانوسي جوان و باريك شبيه به درياي سرخ شكل گرفته است. توده هاي گرانوديوريتي، اسكارن ها و ذخاير آهن در حاشيه شرقي ملانژ با همان روند توسعه دارند. ساخت و بافت توده هاي نفوذي گوياي اين واقعيت است كه اين سنگ ها همزمان يا بعد از تبلور، متأثر از نيروهاي دگرشكلي بوده اند. اسكارن ها به بخش هاي مختلفي مثل گارنت اسكارن، اپيدوت اسكارن، مگنتيت اسكارن و فرو اكتينوليت اسكارن قابل تقسيم هستند. بررسي مجموعه هاي كانيايي و روابط پاراژنتيكي، يك اسكارن از منشأ چند زادي پيشنهاد مي كند. در مجموع بر اساس طبقه بندي هاي معمول، اسكارن سورك از نوع اسكارن هاي كلسيك است