پترولوژي، پتروگرافي و ژئوشيمي توده هاي نفوذي غرب سورك (استان يزد)

منطقه سورك در غرب استان يزد و در حد فاصل اين استان و استان اصفهان واقع شده است. در غرب سورك و در كناره شرقي باتلاق گاوخوني، توده هاي نفوذي متعددي و لكانيك هاي ائوسن را قطع نموده كه از لحاظ سني متعلق به ميوسن مياني مي باشند. (عميدي 1975). اين توده ها همگي در محدوده توده هاي گرانيتوئيدي كالكو آلكالن غني از پتاسيم نوع I قرار گرفته كه از لحاظ تركيب سنگ شناسي ، شامل ديوريت، ديوريت غني از پتاسيم (سينو ديوريت تا مونزونيت)، گرانوديوريت، گرانيت و گرانيت آپليتي مي باشند و اغلب داراي انكلاوهاي ميكروگرانولر مافيكي بوده كه اين انكلاوها از جنس ولكانيك هاي اطراف، بقاياي زودتر متبلور شده خود توده ميزبان و دايك هاي همزمان با پلوتونيسم منطقه مي باشند. اين توده ها از لحاظ ژئوشيمي روند تحولي يكساني نداشته و در دياگرام هاي تفريق (هاركر 1909)، فلويد و وينچستر (1975)، ناپيوستگي ديده مي شود. سنگهاي بازيك و تا حدي حد واسط، بيشتر بصورت دايك رخنمون داشته و با توجه به حضور كانيهاي خود شكل پيروكسن و اوليوين و عدم وجود شواهد اختلاط و نيز با توجه به دياگرام هاي ژئوشيميايي، اين سنگها از تفريق ماگماهاي مانتويي حاصل شده اند. ديوريت هاي غني از پتاسيم و تا حدي ديوريت ها (ديوريت هاي پيروكسن دار و هورنبلانددار)، شواهدي از اختلاط ماگمايي نشان ميدهند. حضور بلورهاي خود شكل آمفيبول اوليه در گرانوديوريت ها و نيز غني شدگي توده هاي اسيدي از عناصر شاخص پوسته اي (Th,U, K, Rb) ، مويد شكل گيري توده هاي اسيدي از تفريق يك ماگماي اوليه (با دماي حدود 900 C ـ 850 ) در سطح بالاتر پوسته مي باشد. تفريق ماگماي فوق منجر به ظهور گرانوديوريت، گرانيت و گرانيت آپليتي گرديده است. نمونه هاي حد واسط و اسيدي آثاري از متاسوماتيسم آلكالن نوع پتاسيك و دگرساني پنوماتوليتيك ازخود نشان مي دهند. در مرز گرانوديوريتها و گرانيتها با سنگهاي آندزيتي پديده هضم و تا حدي (درمقاطع ميكروسكوپي) شواهد اختلاط ماگمايي و دگرگوني مجاورتي ديده مي شود. اين پديده منجر به تشكيل واحد دو رگه اي گشته كه تشابه كاني شناسي زيادي به ديوريت هاي غني از پتاسيم منطقه دارد. در اينصورت ميتوان گفت كه ديوريتهاي غني از پتاسيم منطقه در اثر واكنش بين توده هاي گرانوديوريتي و گرانيتي با سنگهاي آندزيتي حاصل شده اند و توده هاي گرانيتي گرماي مورد نياز را از تزريق دايكهاي مافيك همزمان با پلوتونيسم منطقه كسب كرده اند